Herbekijk de tentoonstelling in de 3D-tour:
Camouflage gaat verder dan het abstracte patroon. Het FeliXart Museum biedt met de tentoonstelling Camouflage: Art – Nature – War meer dan een historisch overzicht van tactieken en motieven. Het reflecteert ook over het camouflagethema in de kunst en de samenleving. In tijden van gezichtsherkenning en privacy-risico’s blijft camouflage een uiterst actueel thema.
Het ons zo vertrouwde abstracte camouflagepatroon kreeg vorm op hetzelfde moment dat de abstracte kunstbeweging in België aanvatte, een eeuw geleden. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd er geëxperimenteerd met optische illusies uit de natuur om ze tactisch in te zetten in militaire strategieën. De tentoonstelling brengt een verrassende en originele combinatie vol kunstwerken, natuurobjecten en militaria waarbij zowel de relatie tot de natuur alsook de fenomenen van de optische illusies en de dubbelzinnigheid van beelden belicht worden.
Het spelen met ambigue beelden, het vervagen van contouren en spelen met kleuren is typerend voor de algemene Zeitgeist en visie van een eeuw terug. Een nieuwe bevrijde wereld ging open, vaststaande kaders en vormen vervaagden en er werd op zoek gegaan naar nieuwe maatschappelijke idealen. Een avant-gardisme, wat zich in de kunst uit in abstractie, waarbij Felix De Boeck een pionier was in België. Het subversieve motief werkt inspirerend voor abstracte kunstenaars, die met vormen spelen, maar ook voor surrealisten die het als strategie gebruiken. Camouflage, dat evolueerde van een experiment in de Eerste Wereldoorlog naar een op grote schaal geïndustrialiseerd patroon in de Tweede Wereldoorlog, drong ook al gauw door in mode, muziek, film en de populaire cultuur.
Dieren ontwikkelen kleuren, gedragingen en patronen om zich in de natuur te verschuilen. De kwaliteit om via optische illusie te manipuleren werd artistiek onderzocht de Amerikaanse schilder en natuurwetenschapper Abbott H. Thayer (1849-1921) in zijn publicatie Concealing-Coloration in the Animal Kingdom : An Exposition of the Laws of Disguise Through Color and Pattern. Hij wordt beschouwd als de vader van de wetenschappelijke camouflage en zijn onderzoek inspireerde zowel het Engelse als het Amerikaanse leger. Zijn werk, voor het eerst tentoongesteld in Europa, fungeert als uitgangspunt van de tentoonstelling Camouflage: Art – Nature – War.
De Eerste Wereldoorlog markeerde een onmiskenbaar keerpunt in de geschiedenis van de 20e eeuw. De versnelde technische innovaties die het teweegbracht, maakten van camouflage en ware militaire wetenschap die strategisch ingezet werd om zich te beschermen, te verrassen, af te leiden en vooral te misleiden. Sinds de uitvinding van nieuwe technieken, werden de traditionele kleurrijke uniformen ingeruild voor sobere kleuren. Er werd tactisch geëxperimenteerd met het opgaan in de natuurlijke omgeving dankzij vloeiende, vervaagde, haast impressionistische contouren, om zich te verschuilen of om de vijand te misleiden. Crypsis en mimese zijn maar enkele van de vele camouflagevormen en -technieken in het dierenrijk, toegepast in strategische technieken. Bij de marine werd een andere tactiek uitgewerkt: de razzle dazzle. Deze camouflagetechniek met een lineair motief maakt het moeilijk voor de vijand om de koers en de snelheid te bepalen. Deze vorm van camouflage werkt disruptief, net zoals de strepen van een troep zebra’s de waarneming van een leeuw verstoren.
Abbott H. Thayer, Rik Wouters, George Creten, J. Vanden Eeckhoudt, Jules Shmalzigaug, E-F. Lecomte, Joseph Lacasse, Frans Masereel, Paul Poiret, Jos Albert, Ferdinand Schirren, Felix De Boeck, Ramah, Marthe Donas, Jozef Peeters, Edmond Van Dooren, Floris Jespers, Leo Dohmen, Robert De Smet, Marc Eemans, Marcel Lefrancq, Raoul Ubac, Willy Kessels, Victor Servranckx, J-J. Gailliard, Walter Leblanc, Michel Seuphor, Anne Bonnet, Louis Van Lint, Victor Vasarely, Maurice Wyckaert, Piet De Groof, Scott Paper, Jozef Mees, Alfons Schilling, Jan Yoors, Fred Bervoets, Pjeroo Roobjee, Emily K. Kngwarreye, Ria Pacquée, Martin Margiela, Walter Van Beirendonck, John Mawurndjul, Pascal Bernier, Lieven Segers, George Tjungurrayi, Kathleen Petyarre, Gérard Berréby, Michael Kampe, Simon Menner, Adam Harvey, Isabella Streffen, Roy Villevoye, Blexbolex, C. Gonzalez-Casanova, Gery De Smet, Sylvie De Meerleer, Adji Titus, Nidraged …