Victor Delhez en de experimentele fotografie

Victor Delhez en de experimentele fotografie

29.09.2024 - 05.01.2024

Victor Delhez en de experimentele fotografie

Het vertrekpunt van deze tentoonstelling is een vondst van een twintigtal fotografische beelden van de Vlaams-Argentijnse kunstenaar Victor Delhez (1902-1985). Hij stelde deze reeks van intrigerende beelden in 1928 tentoon in Argentinië. Deze foto’s zijn duidelijk geïnspireerd door de fotografische avant-garde die toen zijn opgang maakte in Europa. De tentoonstelling ‘Victor Delhez en de experimentele fotografie’ brengt de fascinatie van deze generatie van kunstenaars voor fotografie in beeld, gedreven door een drang naar experiment, het spirituele, het instinctmatige.

Victor Delhez

Moderne fotografie

Innovatie en inspiratie

Tussen positief en negatief

Nieuwe blik op de wereld

Kunstenaars

Victor Delhez

Victor Delhez (Antwerpen, 1902 – Argentinië, 1985) geldt als één van de belangrijkste houtsnijders uit het abstract modernisme in België. Als grote vriend van Michel Seuphor begint hij met expressionistische gravures die in de eerste nummers van Het Overzicht gepubliceerd worden. Omstreeks 1923 evolueert hij naar abstract werk, maar zet zijn oeuvre vanaf zijn vertrek naar Argentinië in 1925 voort in een magisch realistische stijl. In die periode experimenteerde hij ook met fotografie, wat het aanknopingspunt vormt van deze tentoonstelling.

Moderne fotografie

Modernisten versus picturalisten

Bijna een eeuw geleden stond de fotografie aan de vooravond van een revolutionaire transformatie. Wat begon als een nieuwe stroming evolueerde tot een radicale breuk met het verleden. Een nieuwe generatie fotografen keerde zich fel tegen de picturalisten, die fotografie beschouwden als een verlengstuk van de schilderkunst. Terwijl picturalisten idyllische landschappen en historische scènes vastlegden, richtten moderne fotografen hun lens op het bruisende, dynamische stadsleven.

Deze benadering stond lijnrecht tegenover de onscherpe, bedachtzame stijl van de picturalisten. In plaats daarvan kozen fotografen voor scherpe, heldere beelden die de energie van hun tijd weerspiegelden. Ze verwierpen de nostalgische blik van hun voorgangers en omarmden een activistische, dynamische fotografie, gedreven door de drang om de moderne wereld vast te leggen.

De afkeer van het picturalisme was niet alleen esthetisch; het was ook een reactie op de morele crisis na de Eerste Wereldoorlog. Moderne fotografen zagen de noodzaak van een nieuwe, rationele basis voor de westerse cultuur, bewust van de duistere krachten die de oorlog had ontketend.

Innovatie en inspiratie

Tijdens het interbellum verkende de fotografie nieuwe mogelijkheden en vernieuwingen. Ongebruikelijke aspecten van de fotografische blik werden omarmd. Moderne fotografie staat dan ook bekend om haar innovatieve benaderingen en verrassende inspiratiebronnen.

Rond 1890 bracht de opkomst van snapshotfotografie een radicale verandering. Met de introductie van betaalbare camera’s en de uitbesteding van technische processen konden mensen foto’s maken zonder uitgebreide training. Kodak’s slogan ‘You press the button, we do the rest’ illustreert dit. Een rauwe, intuïtieve stijl brak met de formele regels van de late 19e-eeuwse fotografie en inspireerde moderne fotografen door de onverwachte schoonheid van ongepolijste beelden.

Ook de functionele fotografie had een onmiskenbare invloed. Beelden werden op een onpersoonlijke manier benaderd.

Militaire luchtfoto’s uit de Eerste Wereldoorlog toonden een desoriënterend overzicht van het landschap. De wereld werd gereduceerd tot een abstract patroon van lijnen en vlakken. Deze foto’s vereisten een intensieve interpretatie en weerspiegelden de fascinatie van moderne fotografen voor het doorbreken van traditionele perspectieven. Dit zien we ook in de wetenschappelijke fotografie. Pioniers zoals Muybridge en Marey maakten het mogelijk om bewegingen op een ongekende manier te analyseren, waarbij een vaak onzichtbare werkelijkheid werd onthuld die zowel de kijker als de fotograaf intrigeerde.

 

Tussen positief en negatief

Chemische experimenten

De ontdekking van lichtgevoelige chemicaliën en ontwikkelingsprocessen legden de basis voor de fotografie zoals wij die kennen. Zonder deze chemische innovaties zouden beelden niet kunnen worden vastgelegd of gereproduceerd.

Fotografen hebben de rol van chemische processen op verschillende manieren onderzocht. Sommigen presenteren enkel het negatief, waarmee ze de cruciale, maar vaak verborgen fase van het proces onder de aandacht brengen.

De chemische laag op papier, glasplaat of celluloid is essentieel voor elke stap van het fotografische proces, van belichting tot afdruk. Deze laag vormt een latente afbeelding die wordt ontwikkeld tot een negatief en vervolgens omgezet in een positieve afdruk.

Nieuwe blik op de wereld

Optische experimenten

In het interbellum verkenden fotografen niet alleen nieuwe fotografische grammatica, maar ook innovatieve benaderingen van het optische systeem. Deze experimenten richtten zich op unieke eigenschappen van het fotografisch kijken en braken met traditionele grenzen. Het rechthoekige kader van de foto, dat bepaalt wat zichtbaar is, werd op creatieve wijze uitgedaagd. Door reflecties en spiegels te gebruiken, maakten ze verborgen elementen zichtbaar, waardoor een dubbelzinnige ruimte ontstond waarin we zowel het voor- als het achtergrond van het onderwerp kunnen waarnemen.

De introductie van draagbare camera’s, zoals de Leica uit 1925, bood fotografen de vrijheid om vanuit verrassende hoeken te werken zonder statief. Deze camera’s maakten dynamische perspectieven mogelijk, van vogel- tot kikvorsgezichten, en vierden een nieuwe manier van kijken naar de wereld.

Daarnaast speelde het formaat van het kader een belangrijke rol. Verticale beelden lenen zich vaak voor portretten, terwijl horizontale beelden ideaal zijn voor landschappen. Het gebruik van verschillende formaten kan de ervaring van stedelijke bewegingen, zoals gezien in Germaine Krull’s “100 X Paris,” beïnvloeden. Wetenschappelijke fotografie, met technieken zoals vergroting en meervoudige belichtingen, heeft eveneens bijgedragen aan deze verkenning door nieuwe visuele perspectieven te bieden op de steeds complexer wordende moderne wereld.

Kunstenaars

Victor Delhez, Bernice Abbot, Anne Biermann, Eugène Atget, Lotte Beese, Ladislav Emil Berka, Henri Berssenbrugge, Oswell Blakeston, Karl Blossfeldt, Erwin Blumenfeld, Jozef Emiel Borrenbergen, George Hendrik Breitner, Charles Buyle, Erich Comeriner, Raphaël de Sélys Longchamps, Allain de Torbéchet, Pierre Dubreuil, Alfred Erhardt, Henri Ferbeck, Jaromir Funke, René Guiette, Paul Edmund Hahn, Heinz Hajek-Halke, Kanbei Hanaya, Artür Harfaux, Jacques Haver, Wilhelm Heins, Florence Henri, Ewald Hoinkis, André Kertész, Willy Kessels, August Kreyenkamp, Germaine Krull, Eli Lotar, Man Ray, Etienne-Jules Marey, Laszlo Moholy-Nagy, Eadwaerd Muybridge, Alexander Rodchenko, Thomas Ruff, Michel Seuphor, Robert De Smet, Dominique Somers, Anton Stankowski, Julius Stinde, August Strindberg, Carl Strüwe, Maurice Tabard, Raoul Ubac, Umbo, Sine Van Menxel, Jules Vanderauwera, Bernard Voïta,

Boek Tickets